Dziś Święto Konstytucji 3 maja

Konstytucja 3 maja - ustawa rządowa wprowadzona w Rzeczypostolitej Obojga Narodów, jest przez wielu uznawana za drugą na świecie o tak ważnym charakterze. Właśnie obchodzimy 218. rocznicę jej uchwalenia.

Została ona wprowadzona przez Sejm Czteroletni w celu podjęcia reform i usankcjonowania w RPON istotnych zasad, które pomogłyby w przywrócenia porządku w kraju oraz nadania znów naszemu krajowi międzynarodowego blasku. Wiele zapisów do Konstytucji 3 maja zaczerpnięto ze wcześniej uchwalonej konstytucji amerykańskiej (pierwszej na świecie).

Ustawa rządowa 3 maja zrównała mieszczan i szlachtę oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób eliminując nadużycia bogatych. Konstytucja zniosła instytucje, takie jak liberum veto, które przed przyjęciem Konstytucji pozostawiało Sejm na łasce każdego posła, przez co dochodziło niejednokrotnie do korupcji. Konstytucja miała jednocześnie wyprzeć istniejącą anarchię, a wprowadzić osadzoną na zdrowych i uniwersalnych zasadach monarchię konstytucyjną. 

Główne postanowienia prócz zniesienia liberum veto i wolnej elekcji to: powszechna niepodległość, trójpodziału władz (ustawodawstwo, wykonawstwo, sądownictwo), zniesienie nadmiernych immunitetów ekonomicznych, prawo wolności osobistej dla mieszczan, dziedziczność tronu, ograniczenie władzy Senatu oraz uznanie katolicyzmu za religię panującą, z jednoczesną swobodą wyznania.

Przyjęcie Konstytucji 3 maja i torowanie drogi do niepodległości bardzo nie spodobało się naszym europejskim sąsiadom, którzy razem z niezadowolonymi magnatami zaczęli szukać obalenia jej. Ostatecznie udało się to w 1792 roku za sprawą działań Targowicy, wspieranej przez carską Rosję. To wydarzenie zapoczątkowało późniejszy upadek siły Rzeczypospolitej, która w efekcie stracia odrębność i na 123 lata zniknęła z mapy świata.

Dwa dni po uchwaleniu Ustawy Rządowej 3 maja uznano jej wprowadzenie za święto narodowe. Potem na długi czas zostało ono zawieszone, a wznowiono je w 1919 roku. Następnie utraciło ona znaczenie i legalność pod rządami władz komunistycznych. Od 1990 roku 3 maja znów jest oficjalnym świętem w Polsce. Mało tego, od dwóch lat obchodzi się je także na Litwie.