Nowa minister szkolnictwa. Co chce zrobić?

Efektywnie i skutecznie chce wydawać pieniądze na naukę, także te z unijnego budżetu, nowa minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska. Eurodeputowana Platformy Obywatelskiej zastąpi dotychczasową minister prof. Barbarę Kudrycką.

- Uważam, że nauka jest wygraną tego budżetu europejskiego właśnie ze względu na środki. Teraz musimy te pieniądze wspólnie ze środowiskami naukowymi wydawać bardzo efektywnie i skutecznie – zadeklarowała Kolarska-Bobińska.

Przypomniała, że w Parlamencie Europejskim brała udział w negocjacjach wieloletniego, unijnego programu finansowania badań i innowacji Horyzont 2020. "Polska silna, nowoczesna to Polska oparta na wiedzy, badaniach, nauce, uczelniach wyższych. Całe życie zajmowałam się nauką, badaniami, instytucjami naukowymi" – dodała profesor.

Podkreśliła, że wywodzi się ze środowiska naukowego i właściwie nie ma poczucia, żeby z niego wyszła. - A teraz będę jeszcze ściślej współpracowała z nim w nowej roli - dodała.

Kolarska-Bobińska zastąpi na stanowisku prof. Barbarę Kudrycką, która funkcję minister nauki i szkolnictwa wyższego pełniła od listopada 2007 r., czyli najdłużej ze wszystkich dotychczasowych szefów tego resortu od 1989 roku. Ustępująca minister – podobnie jak jej następczyni – przyszła do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z Parlamentu Europejskiego.

W czasie jej urzędowania przeprowadzono reformę nauki, w ramach której zmieniono ustawy o zasadach finansowania nauki, o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), o Narodowym Centrum Nauki (NCN), o instytutach badawczych i o Polskiej Akademii Nauk.

Zapisy ustawy weszły w życie 1 października 2010 r. Według nowego prawa, większość pieniędzy przeznaczonych na badania naukowe jest rozdzielana w konkursach przez dwie niezależne od rządu agencje: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowe Centrum Nauki, a ograniczone zostały tzw. dotacje statutowe. W latach 2011-2013 NCBR przekazało w postaci grantów ponad 11,2 mld zł. Z kolei NCN w tym czasie przyznało granty w wysokości ponad 1,5 mld zł. Również w 2010 roku resort nauki ustanowił Narodowy Program Rozwoju Humanistyki. Na rozwój badań naukowych i publikacje o kluczowym znaczeniu dla dziedzictwa i kultury narodowej przeznaczono ponad 280 mln zł.

Z kolei w październiku 2011 roku weszły w życie nowe przepisy, regulujące funkcjonowanie uczelni oraz pracę wykładowców. Nowelizacja Prawa o szkolnictwie wyższym i nowelizacja ustawy o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki wprowadziła m.in. opłaty za drugi kierunek studiów. Opłaty takiej mogą uniknąć tylko najlepsi studenci. Inną ze zmian, które wprowadziła nowelizacja, jest ograniczenie tzw. wieloetatowości wśród wykładowców zatrudnionych na uczelniach publicznych.

Wciąż trwają zaś prace m.in. nad projektem nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw. W ramach proponowanych regulacji, osoby, które wiedzę i umiejętności zdobywały poza uczelnią - a więc np. podczas szkoleń czy praktyki zawodowej - efekty swojej edukacji będą mogły potwierdzić na uczelniach. MNiSW zaproponowało też m.in. zróżnicowanie uczelni na akademickie i zawodowe.

Prof. Lena Kolarska-Bobińska posłanką do Parlamentu Europejskiego jest od 2009 r. Zasiada tam w Komisji ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisji Rozwoju Regionalnego i Komisji Petycji. W latach 1991-1997 była dyrektorem Centrum Badania Opinii Społecznej, a od 1997 r. do 2009 r. kierowała Instytutem Spraw Publicznych.

Na stanowisko zostanie zaprzysiężona 3 grudnia, ale ministerialną tekę już ma - w gabinecie cieni Kongresu Kobiet pełni funkcję ministry energii i środowiska.

PAP - Nauka w Polsce

Fot. Wiki Commons