Czym jest stan wyjątkowy w Polsce i jakie wprowadza ograniczenia?

2 września Prezydent podpisał rozporządzenie w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego. Rada Ministrów złożyła wniosek o jego wydanie w związku z sytuacją na granicy polsko-białoruskiej. Nowe prawo swoim zakresem obejmie część województwa podlaskiego i lubelskiego. Jakie będą obowiązywały zasady i czego mogą się spodziewać mieszkańcy?

Zobacz też: Manifestacja na rzecz wolnej Białorusi [ZDJĘCIA] >>

Czym jest stan wyjątkowy i czy można dostać za niego odszkodowanie?

Stan wyjątkowy jest jedną z trzech wymienionych w konstytucji sytuacji, podczas których możliwe jest ograniczenie części praw obywatelskich. Ustawa przewiduje również wprowadzenie stanu klęski żywiołowej i stanu wojennego. Na podstawie materiałów Radia Zet, wśród zawieszonych praw możemy znaleźć te najbardziej podstawowe, jak:

• wolności osobistej (art. 97 Konstytucji),
• nietykalności mieszkania (art. 100 Konstytucji),
• wolności prasy (art. 105 Konstytucji),
• tajemnicy korespondencji (art. 106 Konstytucji),
• prawa koalicji, zgromadzania się i zawiązywania stowarzyszeń (art. 108 Konstytucji).

Co ciekawe, jeśli jego wprowadzenie spowodowało straty finansowe, to można ubiegać się o odszkodowanie. Niestety obejmuje ono wyłącznie wyrównanie. Jeśli przez wprowadzenie stanu wyjątkowego nie zyskaliśmy, tak jakbyśmy mogli, i czujemy się z tego powodu stratni, lecz nasz majątek nie zmniejszył się, to nie otrzymamy żadnego wyrównania.

Koniec z obecnością aktywistów. Jakie są zasady stanu wyjątkowego?

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusz Kamiński podczas konferencji, na której występowali również Premier Mateusz Morawiecki i Minister Zdrowia Adam Niedzielski opisał, w jaki sposób stan wyjątkowy wpłynie na życie mieszkańców regionów, które zostały nim objęte:

"Chcę uspokoić mieszkańców miejscowości nadgranicznych. Restrykcje w najmniejszym stopniu nie będą ingerowały w wasze życie zawodowe, w możliwości swobodnego wykonywania działalności, chociażby rolniczej na tych terenach, w minimalny stopniu będą dotyczyły stałych mieszkańców tych miejscowości. Natomiast wprowadzą one istotne ograniczenia dla osób z zewnątrz, dla osób obcych na tym terenie, które chciałyby się przemieszczać w tych miejscowościach. Straż Graniczna, Wojsko Polskie i Policja, które będą pilnować porządku w pasie granicznym, muszą mieć instrumenty efektywnego działania. Żadnych wycieczek, żadnych happeningów, żadnych manifestacji w tym pasie granicznym nie będzie można organizować".

Całość wystąpienia Ministra znajdziemy na stronie: https://www.gov.pl/web/sluzby-specjalne/Stan-wyjatkowy-przy-granicy-z-bialorusia.

Ile potrwa zażegnanie kryzysu na granicy polsko-białoruskiej?

Mieszkańcy części województw podlaskiego i lubelskiego muszą przygotować się na specyficzny miesiąc. W czwartek, 2 września 2021 r. opublikowano trzy rozporządzenia w Dzienniku Ustaw. Pierwszym z nich jest już wcześniej wspomniany dokument, dotyczący wprowadzenia Stanu wyjątkowego. Będzie on obowiązywał przez 30 dni na terenie 183 miejscowości przylegających do granicy z Białorusią.

Dodatkowe rozporządzenia Rady Ministrów i MSWiA

Kolejnymi zmianami, które zostały wprowadzone do Dziennika Ustaw, są rozporządzenia rady Ministrów w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego oraz MSWiA w sprawie ograniczenia prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni na terenie objętym stanem wyjątkowym. Więcej informacji można znaleźć na rządowych stronach informacyjnych — gov.pl.

Jakie jest uzasadnienie wprowadzenia wniosku?

Stan wyjątkowy może zostać wprowadzony wyłącznie, gdy istnieje realne zagrożenie dla konstytucyjnego ustroju państwa lub życia jego obywateli, co jest dokładniej rozpisane w art. 228, rozdziale XI Konstytucji. Na granicy polsko-białoruskiej są prowadzone działania reżimu Aleksandra Łukaszenki, które zagrażają bezpieczeństwu nie tylko Polski, ale i Uni Europejskiej. Wielu polityków krajowych i zagranicznych podkreśla istotę nienaruszalności zewnętrznych granic UE. Aby nie dopuścić do ich nielegalnego przekroczenia, należało podjąć pewne środki. Okazało się nimi właśnie wprowadzenie stanu wyjątkowego

Karolina Kwiatek

Fot. Krzysztof Zatycki

Źródła: Gov.pl; TVN24; Radio Zet